Δήμος
Γοργολαϊνι
ΓΕΝΙΚΑ
Ο Δήμος Γοργολαΐνη έχει την έδρα του στον Αγιο Μύρωνα και αποτελείται από τα εξής Δημοτικά Διαμερίσματα:
- Αγιος Μύρων
- Ανω Ασίτες
- Κάτω Ασίτες
- Πενταμόδι
- Πετροκέφαλο
- Πυργού
Ο Δήμος Γοργολαΐνη βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης του Ηρακλείου και συνορεύει με τους Δήμους: Ηρακλείου, Γαζίου, Κρουσώνα, Τετραχωρίου, Αγίας Βαρβάρας, Τεμένους και Ρούβα.
Πήρε την ονομασία του από την Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Γοργολαΐνη που βρίσκεται στους πρόποδες του Ψηλορείτη κοντά στο χωριό Κάτω Ασίτες.
Η συνολική έκταση του Δήμου είναι 41.711 στρέμματα, από τα οποία τα 15.440 είναι φυτεμένα με ελιές και τα 9.721 με αμπέλια.
Είναι ημιορεινός Δήμος με μέσο υψόμετρο 420 μέτρα.
Ο συνολικός πληθυσμός σύμφωνα με την απογραφή του 1991 είναι 3.124 άτομα, ενώ σε περίοδο αιχμής φτάνει τα 3.170 άτομα.
ΟΙΚΙΣΜΟΣ
1. Αγιος Μύρωνας
2. Ανω Ασίτες
3. Κάτω Ασίτες
4.Πενταμόδι
5.Πετροκέφαλο
6.Πυργού
|
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
(ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1991)
708
423
1113
278
248
354
|
ΥΨΟΜΕΤΡΟ
440μ
480μ
450μ
320μ
430μ
400μ
|
• Αρχή σελίδας
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Η γεωργία είναι η κύρια δραστηριότητα των κατοίκων του Δήμου, αφού με αυτήν ασχολείται το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού. Ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά η κτηνοτροφία (Ανω Ασίτες, Κάτω Ασίτες, Πυργού), η οικοδόμηση, το εμπόριο και ο τουρισμός.
Α) Πρωτογενής τομέας
Είναι κατεξοχήν αγροτική περιοχή με βασικές καλλιέργειες την ελιά και το αμπέλι. Στις Ανω και Κάτω Ασίτες είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη η κτηνοτροφία και η μελισσοκομεία.
Οι απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα είναι 697 άτομα.
Β) Δευτερογενής τομέας
Στο Πενταμόδι και στο Πετροκέφαλο δεν εμφανίζεται δραστηριότητα. Στους υπόλοιπους οικισμούς υπάρχουν 2 ξυλουργεία, 1 ποτοποιείο, 1 βαρελοποιείο, 4 μηχανουργεία, 1 φανοποιείο, 3 σιδηρουργεία, 6 ελαιουργεία, 2 εργαστήρια μοδιστρών, 1 βιοτεχνία αγγειοπλαστικής, 1 τυροκομείο, και 1 βιοτεχνία αεριούχων ποτών.
Πολλές γυναίκες ασχολούνται με την χειροτεχνία (υφαντική, πλεκτική, κέντημα) χωρίς όμως να έχουν οργανωθεί σε συνεταιρισμό.
Γ) Τριτογενής τομέας
Στο Δήμο υπάρχουν τα εξής καταστήματα: καφενεία, καφετέριες, ταβέρνες, παντοπωλεία, κρεοπωλεία, κομμωτήρια, κουρεία, στεγνοκαθαριστήριο, πρατήρια καυσίμων, κατάστημα γεωργικών ειδών, τουριστικό γραφείο καθώς και δημόσιες υπηρεσίες (ταχυδρομείο, αγροτικά ιατρεία, αστυνομικό τμήμα, αγρονομείο).
Μία σχετική τουριστική κίνηση παρουσιάζεται στις Ανω Ασίτες από περαστικούς επισκέπτες οι οποίοι παρακολουθούν την τυροκόμηση στο τυροκομείο του χωριού και άλλες γεωργικές δραστηριότητες.
• Αρχή σελίδας
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Α) Εκπαίδευση
Νηπιαγωγεία:
1 στον Αγιο Μύρωνα
1 στις Ανω Ασίτες
1 στις Κάτω Ασίτες
1 στην Πυργού
Δημοτικά σχολεία:
1 στον Αγιο Μύρωνα
1 στις Ανω Ασίτες
1 στις Κάτω Ασίτες
1 στην Πυργού
Γυμνάσια:
1 στον Αγιο Μύρωνα
Λύκειο:
1 στον Αγιο Μύρωνα
Β) Πολιτισμός - Αθλητισμός
Πολιτιστικός σύλλογος:
υπάρχει σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα.
Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών:
1 στις Κάτω Ασίτες
Βιβλιοθήκη:
1 στον Αγιο Μύρωνα
1 στις Κάτω Ασίτες
Λαογραφικό μουσείο:
1 στις Ανω Ασίτες
Γήπεδα ποδοσφαίρου:
1 στον Αγιο Μύρωνα
1 στις Κάτω Ασίτες.
Γ) Υγεία - Πρόνοια
Αγροτικό ιατρείο:
1 στον Αγιο Μύρωνα
1 στις Κάτω Ασίτες
τα οποία εξυπηρετούν όλα τα Δημοτικά Διαμερίσματα.
Παιδικοί σταθμοί:
1 στις Κάτω Ασίτες
ΚΑΠΗ:
1 στις Κάτω Ασίτες
Δ) Διοικητικές Υπηρεσίες
Κατάστημα ΟΤΕ:
1 στον Αγιο Μύρωνα
Κατάστημα ΕΛΤΑ:
1 στον Αγιο Μύρωνα
Αστυνομικός σταθμός:
1 στον Αγιο Μύρωνα
Αγρονομείο:
1 στον Αγιο Μύρωνα
• Αρχή σελίδας
ΟΔΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
Οι μετακινήσεις των κατοίκων γίνονται κυρίως προς το Ηράκλειο και εξυπηρετούνται σε μεγάλο βαθμό από το ΚΤΕΛ, το οποίο έχει τακτικά δρομολόγια.
Η οδική σύνδεση των δημοτικών διαμερισμάτων μέσω του επαρχιακού οδικού δικτύου είναι ικανοποιητική.
Χιλιομετρικές αποστάσεις από την έδρα (Αγιος Μύρωνας):
- Άνω Ασίτες: 6 χλμ.
- Κάτω Ασίτες: 5 χλμ
- Πενταμόδι: 4 χλμ
- Πετροκέφαλο: 3 χλμ
- Πυργού: 0,5 χλμ
• Αρχή σελίδας
Χωριά
ΑΓΙΟΣ ΜΥΡΩΝΑΣ
Είναι η έδρα του Δήμου Γοργολαΐνη με πληθυσμό 708 άτομα. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 18 χλμ. Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά χωριά της περιοχής και διακρίνεται για την πολύ ενδιαφέρουσα πολεοδομική του συγκρότηση και την εξαιρετικών δειγμάτων παραδοσιακή αρχιτεκτονική του. Η πανοραμική του θέα είναι εκπληκτική (είναι κτισμένο πάνω σε δύο λόφους και σε υψόμετρο 440μ.) και έχει σαν χαρακτηριστικό γνώρισμα το ρολόι του σχολείου που είναι ορατό σε ολόκληρη την επαρχία Μαλεβιζίου.
Το 1881 γίνεται έδρα του ομώνυμου Δήμου. Ο σεισμός του 1856 κατέστρεψε ολοσχερώς το χωριό.
Ο Άγιος Μύρωνας πήρε το όνομά του από τον Άγιο Μύρωνα (249 - 251) που γεννήθηκε στην αρχαία Ραύκο (μία από τις σπουδαιότερες αρχαίες πόλεις με δικά της νομίσματα, πάνω στην οποία χτίστηκε το χωριό) και ήταν επίσκοπος Κρήτης στον επισκοπικό θρόνο της Γόρτυνας στο τέλος του 4ου αιώνα.
Η επίσκεψη στην εκκλησία με τις θαυμάσιες τοιχογραφίες και αγιογραφίες, το κατανυκτικό περιβάλλον στη σκήτη του αγιάσματος όπου ασκήτευε ο άγιος και βρίσκεται ο τάφος του, με το αγίασμα, θα δώσει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να απολαύσει στιγμές ασύγκριτης πληρότητας και γαλήνης.
Κάθε χρόνο στις 8 Αυγούστου γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου και διοργανώνεται από τον πολιτιστικό σύλλογο μεγάλο πανηγύρι.
Ο πολιτιστικός σύλλογος διοργανώνει κάθε χρόνο εκδηλώσεις για τον εορτασμό του εθίμου του Κλήδονα.
Ο οικισμός διατηρεί στο σύνολό του τον παραδοσιακό πολεοδομικό ιστό και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του.
Σημαντικός φυσικός πόρος της περιοχής είναι το νερό του Αγίου Μύρωνα, το οποίο έχει εξαιρετική ποιότητα.
Στη χαράδρα της περιοχής "Δράκος" δημιουργείται από τον άνεμο ένα μοναδικό φυσικό φαινόμενο από ήχους.
Τα μνημεία της περιοχής είναι: η εκκλησία του Αγίου Μύρωνος καθώς και το εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων με σημαντικές αγιογραφίες. Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής που ανήκει στην περιουσία του Αγίου Όρους, και έχει έναν υπεραιωνόβιο ευκάλυπτο που βρίσκεται στον περίβολο της εκκλησίας. Υπάρχουν επίσης 3 πέτρινες κρήνες που χρονολογούνται στις αρχές του 20ου αιώνα και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της λαϊκής κληρονομιάς μας αφού είναι συνδεδεμένες με το έθιμο του Κλήδονα.
Υπάρχουν τρία σπήλαια στην περιοχή: το Αγίασμα, το Ανώνυμο, και ο Μανουρά σπήλιος.
• Χωριά | • Αρχή σελίδας
ΑΝΩ ΑΣΙΤΕΣ
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Άνω Ασιτών απέχει 24 χλμ. από το Ηράκλειο και ένα μεγάλο μέρος της έκτασής του αποτελείται από δασικές εκτάσεις στον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη. Στον οικισμό υπάρχει το μικρό βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, στο ομώνυμο φαράγγι, σε μια εκπληκτικής ομορφιάς τοποθεσία από την οποία περνάει το Ευρωπαϊκό Ορειβατικό Μονοπάτι Ε4 που οδηγεί στο καταφύγιο του Ορειβατικού Συλλόγου Ηρακλείου, στη θέση "Πρίνος" (όπου υπάρχει δάσος από πρίνους) σε υψόμετρο 1100 μέτρων.
Νότια υπάρχει επίσης το φαράγγι του Αγίου Χαραλάμπους και ο Μιχαλοπόταμος. Στην περιοχή αυτή υπάρχει σπήλαιο με νερό, 100 μέτρων βάθους με νυχτερίδες ο λεγόμενος "νυχτεριδόσπηλιος".
Υπάρχουν επίσης και άλλα σημαντικά σπήλαια στην περιοχή, όπως ο "κυνηγόσπηλιος" στον Κόκκινο Δέτη, το "φαράγγι" στο φαράγγι του Αγίου Αντωνίου, ο "Άγιος Χαράλαμπος" στο Βαθιά και τα "σιδερόσπηλια" στην ομώνυμη θέση.
Σημαντικό είναι το υπεραιωνόβιο δέντρο Δρυς, στη θέση Κούβδι, όπως επίσης και συστάδες δέντρων στο φαράγγι του Αγίου Αντωνίου, στην προέκταση του φαραγγιού του Αγίου Χαραλάμπους.
Έχουν εντοπιστεί σημαντικά κατάλοιπα της ρωμαϊκής εποχής που οδήγησαν ορισμένους μελετητές να ταυτίσουν τις Ασίτες με την αρχαία πόλη Πάννονα, πόλη που σύμφωνα με τις πηγές έχασε την αυτονομία της και προσαρτήθηκε μάλλον από τη Γόρτυνα. Στην περιοχή υπάρχουν τα ρωμαϊκά λουτρά κοντά στον οικισμό που βρισκόταν η αρχαία πόλη Ριζηνία. Υπάρχει επίσης το νεκροταφείο της αρχαίας πόλης στο οποίο έχουν αποκαλυφθεί 680 τάφοι τριών συνεχόμενων χρονικών φάσεων, που χρονολογούνται από το τέλος της μινωικής εποχής έως και τα μέσα του 6ου αιώνα καθώς και μία τέταρτη κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
Τα παραπάνω ευρήματα αποκαλύπτουν ένα σημαντικό κέντρο του τέλους της προϊστορικής εποχής με αξιοσημείωτο ρόλο στην κεντρική Κρήτη, έως και τα ελληνορωμαϊκά χρόνια.
Η νεκρόπολη στη θέση Σιδερόσπηλια μας βεβαιώνει την αδιάσπαστη ανθρώπινη παρουσία για πάνω από 1000 χρόνια και οι πληροφορίες που αντλούμε από τη μελέτη της τοπικής αρχιτεκτονικής και των αντικειμένων είναι σημαντικές, ιδιαίτερα για περιόδους που τα αρχαιολογικά δεδομένα είναι λίγα.
Ο πολιούχος των Άνω Ασιτών είναι ο Άγιος Ιωάννης και γίνεται πανηγύρι κάθε χρόνο στις 29 Αυγούστου.
• Χωριά | • Αρχή σελίδας
ΚΑΤΩ ΑΣΙΤΕΣ
Χωριό του Δήμου Γοργολαΐνη στους ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 450 μέτρων, απέχει από το Ηράκλειο 23 χλμ.
Είναι από τους πλέον παραδοσιακούς οικισμούς της περιοχής με αξιόλογα δείγματα λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιοχές Νοτικό και Πρίνος καθώς και η περιοχή "Κάστελλας" δίπλα στη μονή Γοργολαΐνη, η οποία υπήρξε έδρα της επανάστασης και είναι από τις αρχαιότερες μονές της Κρήτης.
Στη μονή βρίσκεται ο τάφος του συμπολεμιστή του Καπετάν Κόρακα, Φραγκιού Μαστραχά που σκοτώθηκε ηρωικά αγωνιζόμενος σε μάχη του 1868. Στον περίβολο της εκκλησίας υπάρχει ένα φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου που χρονολογείται το 1617 μ.Χ.
Σημαντικό αξιοθέατο αποτελούν επίσης τα θερμά λουτρά του βασιλιά του Πρινιά που χτίστηκαν πριν τη ρωμαϊκή εποχή.
Ένας από τους σημαντικότερους εγκαταλελειμμένους οικισμούς του Νομού Ηρακλείου, η Νίση, με παραδοσιακά σπίτια που έχουν έντονο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον, βρίσκεται κοντά στις Κάτω Ασίτες.
Σημαντικά σπήλαια της περιοχής είναι ο "Λέστα σπήλιος" στη θέση Μαριάς αλώνι, ο "Αστυράκου σπήλιος" ή "Σαρακήνα", ο "Κατσιβλή σπήλιος" στη θέση Λυσσογκρέμια, και το σπήλαιο "Μέλισσα".
Υπάρχουν τρία δέντρα που έχουν κριθεί διατηρητέα, ένας πλάτανος και ένα κυπαρίσσι στη μονή Γοργολαΐνη, και ένας δρυς στη θέση "Μαστραχά".
Σημαντικά μνημεία της περιοχής αποτελούν η εκκλησία της Παναγιάς (800 ετών), του Αγίου Αντωνίου (1000 ετών), του Αγίου Γεωργίου του Χωστού και της Αγίας Παρασκευής.
Ο πολιούχος των Κάτω Ασιτών είναι η Αγία Παρασκευή και γίνεται πανηγύρι κάθε χρόνο στις 26 Ιουλίου.
• Χωριά | • Αρχή σελίδας
ΠΕΝΤΑΜΟΔΙ
Είναι χτισμένο στην κοιλάδα του Γαζανού ποταμού, 17 χλμ. από το Ηράκλειο και είναι ένα από τα πιο παλιά χωριά της Κρήτης.
Στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής υπάρχει έκταση με πλούσια βλάστηση, όπου το καλοκαίρι γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Το σημαντικότερο μνημείο του χωριού είναι η βενετσιάνικη κρήνη του 15ου αιώνα με το οικόσημο του οίκου Quirini.
Ο πολιούχος του Πενταμοδίου είναι ο Άγιος Νικόλαος. Κάθε χρόνο γίνεται πανηγύρι στις 26 Ιουλίου.
• Χωριά | • Αρχή σελίδας
ΠΕΤΡΟΚΕΦΑΛΟ
Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 340 μέτρων και απέχει από το Ηράκλειο 16 χλμ. Βρίσκεται πάνω σε λόφο πετρώδη που έχει σχήμα ανθρώπινου κεφαλιού, από το οποίο πήρε και την ονομασία του. Άλλη εκδοχή είναι ότι πήρε το όνομα αυτό από τον οικιστή και ιδιοκτήτη του λόφου, που λεγόταν Πέτρος (του Πέτρου το κεφάλι, Πετροκέφαλο).
Ο οικισμός έχει σαφή χαρακτηριστικά οχυρωματικού τύπου.
Τελευταία βρέθηκαν στην περιοχή λαξευτός τάφος με λουτροειδή λάρνακα, σαρκοφάγος και ταφικοί πίθοι.
Πολιούχος του χωριού είναι η Παναγία και γίνεται πανηγύρι κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου.
• Χωριά | • Αρχή σελίδας
ΠΥΡΓΟΥ
Χωριό του Δήμου Γοργολαΐνη, 20 χλμ. από το Ηράκλειο, 1 χλμ. μετά τον Άγιο Μύρωνα, προς Ασίτες.
Είναι χτισμένο στην πλαγιά μικρού λόφου και δεσπόζει στην ευρύτερη περιοχή με θέα προς βορειοδυτικά (Κρουσώνας και περιοχή φαραγγιού Αγίας Ειρήνης).
Έχει εξαιρετικά καλοδιατηρημένα οχυρωματικού χαρακτήρα περιμετρικά παλαιά κτίσματα που σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής μπορεί να δεχτεί αγροτοτουριστικές δραστηριότητες μεγάλου αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος.
Στον οικισμό σώζονται σημαντικά ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία, όπως η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου με το έμβλημα των Φραγκισκανών και χρονολογία κτίσης 1601 μ.Χ., της Παναγίας, την οποία έκαψαν οι Τούρκοι το 1866 και ανακαινίστηκε αργότερα, του Αγίου Γεωργίου του Μεσσαμπελίτη, που στην αυλή της εκκλησίας σώζονται παλαιά πατητήρια, δοχεία και πήλινοι αγωγοί που διοχέτευαν το κρασί στις κρασαποθήκες.
Στη θέση Χρυσοπηγή υπάρχει η μονή Χρυσοπηγής, της οποίας ήταν μετόχι η σημερινή μονή Γοργολαΐνη.
Μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν ορισμένα χαρακτηριστικά παραδοσιακά κτίσματα καθώς και δύο αλευρόμυλοι στη θέση "Καζόλα".
Ένα σημαντικό σπήλαιο της περιοχής είναι ο "Μερτζάνη σπήλιος" στη θέση Μερτζάνη.
Ο πολιούχος της Πυργούς είναι η Παναγία και γίνεται πανηγύρι κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου.
• Χωριά | • Αρχή σελίδας
Search interkriti
